In 1665 sloeg in Londen de pest toe. De rijken vluchtten de stad uit naar hun landhuizen. De burgers die hun nering niet konden achterlaten, en de armen, bleven bibberend achter in de stad. Daniel Defoe, de schrijver van Robinson Crusoë, schreef een relaas van de epidemie op basis van een ooggetuigenverslag. Wie de moeite doet om dat boek te lezen, merkt al vlug dat de tijden veranderd zijn, we rijden nu met auto’s in plaats van met paardenkoetsen, maar de mens is dezelfde gebleven, even onbeholpen, even bang en lichtgelovig.
A journal of the plague of the year verscheen in 1722.
The Apprehensions of the People, were likewise strangely encreas’d by the Error of the Times; in which, I think, the People, from what Principle I cannot imagine, were more adicted to Prophesies, and Astrological Conjurations, Dreams, and old Wives Tales, than ever they were before or since…
Fake news en complottheorieën zijn van alle tijden. Van zodra het systeem, op het vlak van de natuur of van de cultuur, op de een of andere manier ontregeld raakt, begint het volk te fantaseren, en verspreiden zich de gekste geruchten. Het is alsof men zit te wachten tot er iets mis gaat om overal de ingebeelde duivels, waar men ‘s nachts van droomt, in de dagelijkse werkelijkheid te projecteren. De onheilsprofeten staan dan plots weer helemaal vooraan in de belangstelling en eisen met luide stem dat het roer helemaal wordt omgegooid.
With what blind, absurd and ridiculous Stuff, these Oracles of the Devil pleas’d and satisfy’d the People, I really know not; but certain it is, that innumerable Attendants crowded about the Doors of Fortune-tellers, Cunning-men, and Astrologers every Day; and if but a grave Fellow in a Velvet Jacket, a Band, and a black Cloak, which was the Habit those Quack Conjurers generally went in, was but seen in the Streets, the People would follow them in Crowds, and ask them Questions, as they went along.
Vandaag moet je de straat niet meer op om de onheilsprofeten bezig te horen. Televisie en You-Tube brengen ze tot in elke huiskamer, en de smartphone trilt ervan in onze broekzak. Het is natuurlijk wel beangstigend, dat corona virus. En er zijn waarschijnlijk wel kooplui en politici die plots de kans zien om een graantje extra mee te pikken door de mensen op het verkeerde been te zetten en verwarring te zaaien. Maar een grote schare naïeve doemdenkers, die zich al jaren hebben voorbereid op alle soorten ingebeelde rampen, heeft nu eindelijk een aanleiding gevonden om met haar angstvisioenen naar buiten te treden. Ze zijn niet alleen bang van de overal op ons loerende corrupte politici en de door de farmaceutische bedrijven omgekochte oproerpolitie, ook de wetenschappers vertrouwen ze niet. En hun buurman met dat verdachte masker op, die is al gevaccineerd. Zijn bloed zit dus zonder twijfel vol met nanochips die zijn gedragingen nauwkeurig analyseren en alle data onmiddellijk doorsturen naar minister Vandenbroucke, die ze dan onmiddellijk begint te misbruiken.
Ik wist al lang – ze hebben hier vaak genoeg aan de deur gebeld – dat de Getuigen van Jehovah geen vaccins willen. Maar dat er nog zoveel andere ‘diepgelovige’ middens zijn van hetzelfde allooi, en dat daar zoveel betweters opduiken die zich niet willen laten vaccineren, verbaast mij. Wat bezielt in hemels naam die anti vaxxers? Als ik moet kiezen tussen mijn vertrouwde huisarts of een halve gare zelfbenoemde genezer om mij voor dreigend onheil te behoeden, dan weet ik wel wat verstandig is. Maar de mensheid is, ondanks de ontvoogding waar de twintigste eeuw zo prat op ging, nog altijd zo bijgelovig als de Azteken.