Hij die verwijlt in het eenvoudige

Hoe paradoxaal is alles toch. We zijn vrij, maar we voelen ons gevangen. De wetenschap onderzoekt alles en we weten niets zeker. God had ooit een wereld geschapen die als een gotische kathedraal overeind stond, maar de Notre-Dame is afgebrand en onze beschaving rammelt langs alle kanten. We verdrinken in comfort en toch blijft de armoede bestaan. We hebben meer universiteiten en hogescholen dan kroegen, maar onze kinderen worden niet wijzer. Overal weerklinkt muziek en de vrolijkste reclame danst in hoge definitie over onze schermen, maar de ontevredenheid kwelt ons. Zou het iets met onze natuur te maken hebben? Als God werkelijk de natuur is, zoals Spinoza beweert, dan heeft Hij het toch niet helemaal goed gedaan…

In L’expédition nocturne, vertelt Xavier de Maistre (1764-1852), dat zijn hond te oud geworden is om nog langer met hem mee te reizen. Hij betaalt rijkelijk een non om het dier een zorgeloze oude dag te bezorgen.

Et puisque telle est la nature des hommes que le bonheur semble n’être pas fait pour eux, puisque l’ami offense son ami sans le vouloir, et que les amants eux-mêmes ne peuvent vivre sans se quereller; enfin, puisque, depuis Lycurgue jusqu’à nos jours, tous les législateurs ont échoué dans leurs efforts pour rendre les hommes heureux, j’aurai du moins la consolation d’avoir fait le bonheur d’un chien.

(En aangezien de natuur van de mensen van die aard is dat het geluk voor hen niet bestemd lijkt, aangezien de vriend ongewild zijn vriend kwetst, en zelfs minnaars niet kunnen leven zonder twist; in een woord, aangezien sinds Lycurgus tot vandaag alle wetgevers mislukt zijn in hun pogingen om de mensen gelukkig te maken, zal ik tenminste de vertroosting kennen gezorgd te hebben voor het geluk van een hond.)

Soms zijn er momenten van grote vreugde in ons leven. Iemand die we jarenlang uit het oog zijn verloren, staat opeens aan de voordeur met een fles wijn en een zelf gekweekte pompoen. We drinken samen een glas en halen herinneringen op. Of een kind belt aan en verkoopt snoepjes om zijn zomerkamp te financieren. Of je wandelt in de avondzon over het strand van Nieuwpoort en je vraagt je af waar de schildpad van Fabre naartoe is. Weg gezwommen?

Het kunstwerk ‘Searching for Utopia’, alom bekend als de schildpad van Jan Fabre, krijgt binnenkort een laag van bladgoud. Dat zou de oplossing moeten zijn om de Nieuwpoortse blikvanger lange tijd te behoeden voor de nefaste gevolgen van het weer aan zee. Kostprijs 115.000 euro.

Zo stond het in het Nieuwsblad van 13 februari 2013. Hoe kostelijk en hoe origineel zijn die moderne kunstenaars toch! Tot je merkt dat het allemaal imitatie is, afgekeken van de Chinezen.

(Tekening uit Magazine littéraire n° 307 van februari 1993)

Bai Juyi was een Chinese dichter uit de negende eeuw. Juyi betekent ‘hij die verwijlt in het eenvoudige’. Hij schreef gedichten waarin de paradoxen van het leven al even schrijnend aanwezig zijn als vandaag. Beschavingen komen en gaan, ze bloeien en storten in, maar de mens blijft altijd dezelfde.

Sur les tables les vins débordent des vases et des coupes

Accompagnant poissons et gibier rares et succulents

On sert les précieuses oranges du lac Dongting

Du hachis de poisson de l’Etang céleste

Le repas copieux met la joie au coeur des convives

Les boissons excitent leur ardeur

Et cette année la sécheresse est telle au Jiangnan

Que dans le district du Qiu on a mangé de la chair humaine

(Op de tafels lopen de wijnen over de rand van de kruiken en de roemers

Bij de zeldzame en verrukkelijke vis en wild

Er worden kostbare sinaasappels van het Dongting meer geserveerd

En gehakt van vis uit de Hemelse Vijver

De overvloedige maaltijd stort vreugde in de harten van de genodigden

De dranken zwepen hun vurigheid op

En dit jaar is de droogte zo verschrikkelijk in Jiangnan

Dat men in het Qiu district het vlees van mensen heeft gegeten)

Liberté ?  Égalité ?  Fraternité? Ik vermoed dat we de verkeerde volgorde hebben gekozen…

Fraternité moest eerst komen.